توضیحات
گرفتگی ممبران چیست؟
در فرآیند سیستم های تصفیه آب، آب ورودی شامل آلاینده هایی مانند ذرات کلوئیدی، مواد غیرمحلول، مواد معدنی و … است. به همین دلیل ممبران ها با گذشت زمان دچار گرفتگی می شوند.
شستشوی ممبران چیست؟
در نتیجه با فرآیند شستشو باید تمیز شوند. شستشوی ممبران ها در آب شیرین کن اسمز معکوس یعنی Clean In Place که بطور اختصار CIP ، نامیده می شود.
رسوب‌گذارها بر اساس کاتیون‌ها نظیر یون کلسیم، منیزیم، و فلزات دیگر و همچنین آنیون‌های سولفات و کربنات شامل رسوب‌های معمول در ممبران می‌شوند. با این حال، با توجه به نفوذ پساب‌های صنعتی به آب‌های سطحی و حضور ترکیبات آلی و برداشت از آب های آلوده (Intake)، برخی ترکیبات غیرمحلول و پیچیده (Complex) در ممبران‌ها ایجاد می‌شوند که با مواد شیمیایی معمول قابل شستشو نیستند.
در فرآیند CIP، مهم است که مواد شیمیایی استفاده شده غیراکسید کننده باشند تا به ممبران آسیب نرسد. بنابراین، کنترل pH و غلظت مواد استفاده شده موثر بر رسوبات است و از تخریب ممبران و پرشروصل ها جلوگیری می‌کند.
بطور مثال استفاده از مواد قلیایی قوی در CIP باعث آسیب به سطح داخلی پرشر وسل های FRP شده و با از بین بردن ماتریس پلس استز یا اپوکسی سازنده پرشر وسل ها، الیاف شیشه آزاد شده که خود باعث ایجاد گرفتگی و آسیب به ممبران ها می گردند. الیاف مذکور در دهانه ممبران ها تجمع یافته و باعث گرفتگی فیلترها می شوند.
گاهی این الیاف به اشتباه به عنوان الیاف تخریب شده فیلتر کارتریج فرض می گردد و با تعویض مدلهای گوناگون فیلتر کارتریج سعی بر رفع این مشکل می نمایند، چراکه در اغلب موارد ممبران ها از درون پرشروسل ها خارج نمی شوند و این معضل فقط هنگام تعویض ممبرانه ها قابل مشاهده می باشد.
چه زمانی باید CIP انجام دهیم؟
1- ظرفیت آبدهی دستگاه کاهش یابد.
2- تفاضل فشار آب قبل و بعد از ممبران به بیش از 4-5 بار افزایش یابد.
3- EC به یکباره افزایش یابد.
4- کاهش دفع نمک
5- تغییر 10% تا 15% TDS
نکاتی در مورد انجام عملیات CIP
- عملیات CIP برای شوینده کردن ممبران‌ها از مواد شیمیایی به سه دسته اصلی اسیدی، قلیایی، و بایوساید-دترجنت تشکیل شده است. این مواد تضمین کننده شستشو و CIP کامل برای سیستم RO هستند. دو دسته اصلی این مواد پایه اسیدی و پایه قلیایی هستند، و بایوساید-دترجنت فقط در صورت رشد باکتری در ممبران استفاده می‌شود.
- در شرایط معمولی، اگر سیستم RO بدون تغییرات قابل توجه در پارامترهای فنی خود به کار خود ادامه دهد، توصیه می‌شود که هر سه ماه یک بار CIP ملایم انجام شود.
- مطابق منابع تولیدکنندگان ممبران، مواد شیمیایی پیشنهادی برای CIP، در حالت عمومی برای آب‌های معمولی مناسب هستند. با این حال، برای آب‌های با آلودگی‌های گسترده، ممکن است این مواد 100٪ کارایی نداشته باشند.
- استفاده از دو نوع ماده در هر CIP الزامی است، و این مواد شیمیایی از نوع ملایم با بیشترین توانایی شستشو و بدون اکسید کنندگی هستند.
- غلظت مناسب، آماده‌سازی آسان، عدم نیاز به تنظیم pH در طول عملیات CIP، ایمنی بالا، و عدم خطر برای کاربر از مزایای اصلی این دسته از مواد شیمیایی می‌باشد.
